Bedrijfseconomisch effect maatregelen
In 2014 is een hele lijst met maatregelen opgesteld die het N-overschot per hectare kunnen verlagen. Per bedrijf is het uiteraard verschillend welke daarvan praktisch toepasbaar zijn. Van de praktisch toepasbare maatregelen is berekend wat het bedrijfseconomische effect zou zijn. Dit voordeel ligt voor de meeste bedrijven tussen de € 100 /ha en € 200 /ha. In de volgende projectjaren is het accent opgeschoven van ‘implementeren individuele maatregelen’ naar ‘verbeteren bedrijfsvoering als geheel’.
N-overschot per hectare (operationeel doel)
In de projectperiode vanaf 2012 is het N overschot per hectare gedaald naar 70 kg per ha en daarmee is het projectdoel (100 kg N overschot / hectare) feitelijk gerealiseerd. Er zijn echter verschillen tussen de N overschotten tussen veehouders. Dat biedt nog ruimte voor verdere verbetering.
Opgemerkt moet worden, dat ook het weer op de resultaten van invloed zijn. Zo was 2014 een om zijn groeizame weer een landbouwkundig ‘beroemd’ jaar. De algemene trend is echter significant dalend en toe te schrijven aan de projectinspanningen.
Nitraatconcentratie in het bovenste grondwater (projectdoel)
In de meetrondes 2011 t/m 2015 zijn ca. 170 meetpunten bemonsterd, hetgeen neerkomt op bijna 1 meetpunt per hectare. Zie grafiek Nitraatconcentraties per gewas
Hoewel de concentraties nog altijd ruim boven de norm van 50 mg NO3/l liggen, nemen de concentraties sinds 2013 continu af. Daarbij zijn de volgende opmerkingen op zijn plaats:
- Veranderingen in de bedrijfsvoering (zichtbaar via het N-overschot uit de KringloopWijzer) werken vertraagd door in de nitraatgehaltes in het grondwater
- Weersinvloeden kunnen de resultaten tussen jaren beïnvloeden
- Niet alle veehouders in de gebieden nemen al deel aan het project
- Ook niet-landbouwgerelateerde bronnen hebben invloed (b.v. via depositie uit de lucht)
Hieruit blijkt duidelijk dat de grootste winst is geboekt bij de akkerbouwpercelen (voornamelijk snijmaïsteelt). Zie grafiek Nitraatconcentraties per gebied per jaar
Conclusies
De resultaten van de N-bodemoverschotten en de nitraatconcentraties in het bovenste grondwater laten zien dat we ‘op de goede weg zitten’. De gerealiseerde N-bodemoverschotten illustreren het belang van continue aandacht, maar ook de invloed van het weer.
Ook de ingezette afname van de nitraatconcentraties in het bovenste grondwater onderschrijven de trend van de afnemende N-bodemoverschotten.